ماهنامه تخصصی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 13، شماره 1، فروردین 99 ، شماره پی در پی 47

شگردهای خاص نویسندگی محمد ابراهیم باستانی پاریزی در پژوهشهای تاریخی

صفحه (91 - 108)
عزت زینلی‌پور ، حمیرا زمردی (نویسنده مسئول)، میترا گلچین
تاریخ دریافت مقاله : زمستان 97
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : زمستان 97

چکیده

and lt;-p and gt;

در این مقاله به مهمترین اختصاصات سبکی، در کلام باستانی پاریزی، پرداخته شده است. به اذعان علمای تاریخ و تاریخنگاران معاصر، باستانی در نگارش تاریخ شیوه ای منحصربه ‌فرد داشته که نتیجۀ آن، جذابیت و محبوبیت آثار وی و ترویج مطالعۀ تاریخ، در میان اقشار مختلف جامعه شده است؛ با این حال و با وجود نگارش آثار ارزشمند متعدد، در میان دانشجویان ادبیات چهره ای تقریباً ناشناخته است و ازآنجاکه ایشان، بدلیل کتابها و مقالات فراوان، حکم پیشکسوتی را با خود حمل میکرده، لازم است سبک او مورد مداقّه و بررسی قرارگیرد. and lt;-p and gt;

هدف این مقاله، معرفی مرحوم باستانی پاریزی بعنوان یک نویسندۀ صاحب سبک است. برای این منظور، ضمن بیان چند مورد از اختصاصات مهم سبکی ایشان، برای آنها نمونه هایی ذکر شده است. مهمترین این اختصاصات، طنز است. بعد از آن، بکارگیری تشبیه و تمثیل است که نقشهای تصویرگری، ارشاد و تنبیه را با هم اجرا میکند. همچنین شیوۀ سهل و ممتنع در روایت تاریخ و قالب داستانی، همگام با استفاده از تکنیک جریان سیّال ذهن و تداعیهای فراوان، به نثر ایشان روح بخشیده، علاوه بر آن، با بهره گیری از بخشهای کهن زبان، موفق به تحریک حس نوستالژی و دلتنگی به گذشته و تجدید خاطرات تلخ و شیرین خواننده و ایجاد جذابیت در سخنش شده است. and lt;-p and gt;

and lt;-p and gt;

کلمات کلیدی
باستانی پاریزی , طنز , تمثیل‌ و تشبیه , کهنگرایی , جریان سیّال ذهن

• آرین پور، یحیی، 1379،از صبا تا نیما، ج.3، چاپ سوم، تهران،انتشارات زوار؛
• -اصلانی، محمدرضا،1385، فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز، تهران، کاوه؛
• باستانی‌پاریزی، محمدابراهیم،2536آسیای هفت‌سنگ، تهران، چاپ سوم، انتشارات دانش؛
• __________ 1356تلاش آزادی، تهران، چاپ چهارم،تهران، انتشارات علمی؛
• ___________ 1378پیغمبر دزدان، چاپ پانزدهم، تهران؛
• __________1364حماسه کویر، جلد دوم، چاپ سوم، قم، نشر خرم؛
• __________ 1369حضورستان، تهران، انتشارات ارغوان؛
• __________1378خودمشت مالی، چاپ اول، تهران، نشر نامک،1378؛
• __________2536،زیر این هفت‌آسمان، تهران، چاپ دوم، انتشارات جاویدان؛
• _________ 1362سیاست و اقتصاد عصر صفوی، چاپ سوم،تهران؛
• _________ 1378، فرمانفرمای عالم، تهران، چاپ اول، نشر نامک؛
• _________ کوچه هفت پیچ، چاپ اول، تهران، انتشارات نگاه؛
• _______ 1363،یعقوب لیث، تهران، چاپ سوم انتشارات باستان؛
• -بختیاری، محمد،1392 تاریخ‌نگری ‌و تاریخ‌نگاری‌ زرین‌کوب، چاپ اول، تهران، امیرکبیر؛
• جرجانی، عبدالقاهر،1366، اسرارالبلاغه، ترجمه جلیل تجلیل، تهران، انتشارات نگاه؛
• -خطیب قزوینی ،1392(بی‌تا) تلخیص المفتاح، ترجمه زین‌الدین (جعفر) زاهدی، مشهد؛
• -صلاحی، عمران و بیژن اسدی پور،1384، طنزآوران امروز ایران، تهران، مروارید؛
• -شمیسا، معانی وبیان، 1375، چاپ ششم، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور
• ___________ 1394، انواع ادبی، تهران، چاپ پنجم، انتشارات فردوسی؛
• فتوحی، محمود، 1392سبک‌شناسی، تهران، چاپ اول، انتشارات سخن؛
• فصیحی، سیمین،1372، جریانهای اصلی تاریخنگاری دورۀ پهلوی، مشهد، نشر نوند؛
• مکاریک، ریما، دانشنامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر،1394؛
• -همایی، جلال‌الدین،1367، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران، چاپ چهارم، نشر هما؛
• -احمدزاده، محمدامیر، مقالۀ باستانی‌پاریزی و سنت ادیب مورخان، از پاریز تا پردیس 1392؛
• تفرشی، مجید، 1393، مقالۀ «روایتگر بزرگ مردمان بی‌نام و نشان»، از پاریز تا پردیس،1393؛
• -زریاب خویی، عباس، 1384مقالۀ «گذشته مقدمۀ حال است»، آذرودی، مجلۀ بخارا،ش.466
• -امیر فریار، فرخ، مقالۀ باستانی پاریزی و سبک سهل و ممتنع او، جهان کتاب، سال 19، شمارۀ 1 و 2
• حائری قزوینی، یاسر، نیم‌نگاهی به روایت تاریخ، باستانی‌پاریزی، ازپاریزتا پردیس،1392
• -حضرتی، حسن، مقالۀ به احترام باستانی پاریزی، از پاریز تا پردیس،1392؛
• -شوهانی، سیاوش، مقالۀ راوی مردم فرودست در سویه‌های نقد و تمجید، از پاریز تا پردیس؛
• گستره تاریخ،1383، مصاحبه با استاد باستانی پاریزی،ج1